آس

هاس یا آس : سنگ آسیاب

واژه	آس
تلفظ (لارستانیکا)	aas
فارسی	سنگ آسیاب: ماشین دستی است که گندم، جو، و... را آسیاب می‌کند؛ همچنین به لفظ "هاس" گفته می‌‎شود. این ماشین از دو سنگ گرد ساخته شده است، هر سنگ به ارتفاع 4 اینچ (10.04 سانتیمتر) و پهنای 15 اینچ (37.65 سانتیمتر) است. یک سنگ را بر دیگری می‌گذارند طوری که سنگ بالایی بر روی سنگ زیرین می‌چرخد، سنگ زیرین بر پایگاهی به وسیله میله چوبی ثابت است می‌شود و انتهای فوقانی میله در سوراخی در وسط سنگ بالایی لولا می‌زند (محور). دسته‌ای مانند مداد پنسل، که از چوب است به کلفتی 1 اینچ (2.51 سانتیمتر) و 30 اینچ (75.3 سانتیمتر) ارتفاع در سوراخی در نزدیکی حاشیه بیرونی سنگ بالایی قرار داده می‌شود و به وسیله آن شخص (معمولا زنان این کار را می کنند) می‌تواند سنگ بالایی را بچرخاند تا حبوبات را آسیاب کند. زن با یک دست دسته را می‌گیرد و می‌چرخاند و با دستی حبوبات را در سوراخی در وسط سنگ بالایی می‌ریزد. حبوبات از این سوراخ به کانال‌هایی در سنگ تحتانی ثابت جریان می‌یابد که حبوبات را به سطح آسیاب میان دو سنگ می‌رساند، حبوبات در راه بیرون رفتن از بین دو سنگ در حال جریان به سوی حاشیه‌های سنگ به آرد تحویل می‌شود و آرد در گودی دور سنگ آسیاب جمع می‌شود. شخصی که حبوبات را آسیاب می‌کند معمولا با خود آواز می‌خواند ولی صدایش به دلیل سر و صدای "آس" شنیده نمی‌شود. تا سالهای دهه 1940 بیشتر خانه‌های لارستان اتاقی را با فضایی باز داشت که "هاس" و دیگر وسایل خانه در آن نگهداری می‌شد
انگلیسی (لارستانیکا)	Millstone, a facility to grind wheat, barley, etc.; it is also called "haas". It consists of a pair of circular stones four inches thick and fifteen inches wide one placed on top of the other. The top on rotate over the bottom one which is fixed on top of a platform by a wooden rod, whose upper end hinges into a hole in the center of the top stone. A pencil like wooden stick, one inch thick and thirty inches long which pivots in a hole close to the edge of the top stone with its upper end being loosely fixed in a frame above the platform, enables a person, usually a woman, to grind the grains. The woman holds the stick and pushes around the upper stone with one hand while she pours the grain with the other hand into a hole in the center of the rotating top millstone, flowing into shallow grooves, known as channels, which radiate from the center of the stationary millstone. The channels lead the grain onto the flat grinding section, and to the edge, where it emerges as flour and gets accumulated in concave area on the top of the platform. The miller usually sings but the voice cannot be heard due to the grating noise of the mill. Up to the late 1940s most houses in Larestan had an open room in which "haas"and other household amenities were placed.