حرف آ و الف

ID	واژه لاری	تلفظ	فارسی	انگلیسی
1	آ اسّه	aa essa	آهسته، تدریجی، یواش	Slow, gradual; soft, slowly, softly, gently
2	آ اسّه ای	aa essa ee	آهستگی	Slowness, gradually, gently
3	آ اسّه ای گته	aa essa ee gota	به آهستگی حرف زدن، بيخ گوشى، نجواکردن، پچ پچ کردن	to whisper, to speak softly
4	آباخته	aabaakhta	باختن دوباره، باختن مجدد	To lose again, to lose as in gambling
5	آباد	aabaad	آباد	habitable, cultivated, peopled, an affix to a proper name to denote a village or a small town, as Akbar Aabaad, a village east to Khonj
6	آباد آبده	aabaad aaboda	آباد شدن	to become populous
7	آباد آکرده	aabaad aakerda	آباد کردن	to cultivate, to improve
8	آبادی	aabaadee	آبادی	Village, a small community
9	آبال	aabaal	انتصاب، نعوظ	Erection
10	آبال	aabaal	شعار نجابت خانوادگی Coat of arms	heraldry
11	آبال شسّه	aabaal shassa	راست شدن مانند قیام برای نبرد یا انتصاب آلت مرد	To get into a posture of fight; to sit upright; to get distended into rigid state as an erected penis.
12	آبچ بده	aabach boda	دوباره بچه شدن، بچگی دوباره، مانند بچه رفتار کردن	Regression to childhood; to get into second childghood: to behave as a child; this phenomenon sometimes occurs during a severe illness when the sick desire more attention.
13	آبخست	aabkhast	آبخست؛ جزیره؛ تکه ای بزرگ از باتلاق خشکیده در میان جویبار.	A large area of dry ground swamps by rivulets
14	آبخورد	aabkhord	سرنوشت، تقدير، قضاوقدر، نصيب وقسمت	Fate; lot; destiny
15	آبخوردش انده بده	aabkhordosh endau bode	"تقدیرش این بود" تعبیری برای دلجویی کسی را که عزادار ناگهان از دست دادن عزیزی است	His/Her fate was so: an expression of sympathy to someone who is in grief by a sudden loss of loved one
16	آبدو چده	aabodoo cheda	فرو رفتن، غرق شدن، رسوخ	To sink; To go deep
17	آبدو نده	aabodoo nada	فرو بردن وپنهان کردن، فرو بردن چیزی در عمقی تا آن را پنهان کرد	To put deep into,, in order to hide
18	آبده	aaboda	شدن: شد و می شود	To become, as "garm aaboda" to become warm or get exited
19	آبرا	aabaraa	بالا، به سوی بالا	Up, upward
20	آبرا اَ اُرده	aabaraa a'orda	بالا آورده؛ تاول زده، التهاب گرفته	To bring up; to swell, inflame
21	آبرا اُنده	aabaraa onda	بالا آمدن؛ بالا آمدن مانند خمیر که پف می شود	To come up; to rise as dough
22	آبرا جخته	aabaraa jakhta	پریدن، تنگیدن، جهش، در تداول عامیانه برای فتق استخدام می‌شود	To jump; used as a slang for hernia
23	آبرا چده	aabaraa cheda	بالا رفتن، صعود کردن، ترقى کردن	To climb, To go up; to achieve a higher degree in position or rank
24	آبرا نده	aabaraa nada	بالا گذاشتن، چیزی را بالا گذاشتن	To put up, To put or place it up
25	آبر کرده	aabar kerda	پوشیدن، بر کردن، پوشاکی را پوشیدن اما برای کفش و شلوار و جوراب به کار نمیرود و به جای آن "آپا کرده" به کار می رود	To wear, as to wear shirt, dress jacket, etc., but not shoes, pants, or socks, for tem the phrase "aapaa kerda" is used
26	آبریز	aabreez	دستشویی، مستراح، آبدست‌ خانه، مبال، كنارآب، ادب‌ خانه؛ آبریزگاه؛ در کشاورزی مصطلحی است برای منطقه ای زيرزمينی که آب در آن می ریزد	Water closet, lavatory, privy; in agricultural or farm business denotes an area of subterranean system where the water falls
27	آبشده	aabasheda	بخشیدن، بخشش؛ تقسیم کالا برای خیرات دادن؛ تقسیم هدیه	To divide goods into small portions and give or offer to people in charity; to divide gifts to distribute
28	آب نبات	aabnabaat	آب نبات	Hard candy, barleysugar
29	آبنده	aabenada	یاد کردن نیکی و مرحمت کسی را	To be in someone's mind for favor, to remember someone's favor
30	یک و دو آبنده	yako doo aabenada	جبران نیکی و مرحمت	To reciprocate with each other in kindness and favor
31	آبنگ انده	aabong onda	از دوباره توانایی بانگ زدن خروس	To regain the ability to cock crow
32	آبنه	aabna	زمینه قنات	Base of aqueduct
33	آبهنه کرده	aabehna kerda	دوباره در گهواره گذاشتن نوزاد	To put an infant back into the cradle
34	آبی	aabee	رنگ آبی، کبود	Blue, a blue color
35	آپا کرده	aapaa kerda	پا کردن، مانند کفش و جوراب و شلوار	To wear or put on, as shoes, socks and pants
36	آپا وابده	aapaa waaboda	برخاستن، قیام، پا شدن؛ انتصاب	To get up; to stand on feet; to get up from setting position as to respect the elders; to become erected as penis
37	آپخنده	aapaukhenada	پختن دوباره، دوباره پختن، پختن	To recook, to cook
38	آپخه	aapaukha	پخته؛ پختن	cooked; to cook
39	آپرخنده	aaparkhenada	دور راندن زنبور و پشه و پرندگان	To get rid of; To drive away bees, wasps, birds
40	آپرسده	aaporseda	پرسش، پرسیدن، سؤال کردن	To ask; to request, to inquire
41	آپروده	aaparveda	صاف کردن، صاف کردن مایعات، غربال کردن مایعات	To sieve liquids; To pour liquids containing solid matters through a sieve to filter or the like
42	آپس ا ارده	aapas a'orda	پس دادن، پس دادن چیزی به صاحبش	To bring back, to return things back to former owner
43	آپس انده	aapas onda	برگشتاندن، برگشتاندن چیزی به جای پیشین؛ برگشتن	To return to a former place; to come back
44	آپس چده	aapas cheda	برگشتن‌، رجوع‌ كردن‌، اعاده‌ دادن‌، برگشت‌، عقب رفتن	Revert; To go back; to go backward; to return or revert to an earlier or less advanced position
45	آپس دده	aapas dada	پس دادن، مسترد کردن	To give back; to return things back
46	آپس زته	aapas zata	پس زدن، رد کردن، سرباز زدن، عقب کشيدن، عقب نشينى کردن	To draw back, to flow back
47	آپس گرته	aapas gereeta	دوباره بدست اوردن، بازگرفتن، چیزی از کسی پس گرفتن	To Take back, to take something back into possession
48	آپس نده	aapas nada	پس نهادن، ذخيره کردن؛ عقب گذاشتن، پشت گذاشتن	Reserve, to save; to put in the back
49	آپش افتده	aapesh oftada	جلو افتادن، پيش افتادن، پیش رفتن	To get ahead, advance
50	آپش انده	aapesh onda	دوباره مقدم شدن، دوباره عزیز شدن پیش کسی	primacy again, To come forward: to become once again dear, darling, or precious
51	آپی تلتل	aapee talatal	آپی تلتل در فرهنگ لارستانی یک نوع بازی است که پدر با فرزندانش یا بچه های خانواده بازی میکند. پدر و بچه ها بر زمین در صفی دایره گرد هم می نشینند و پا هایشان را دراز می کنند. در آغاز بازی یکی (پدر مثلا) بازی را شروع می کند و بر پای هر یکی از بچه ها پس از هر کلمه از شعر آهسته می زند تا به آخرین بچه برسد در حالی که میخواند: "آپی تلتل پنجه مزارونه شکر.. یک خرکی یک بدمی پسک تلا". آخرین کسی که پایش می زنند، زانوی آن پا را خم می کند (آن پا را پس می کشد). بازی اینجور ادامه می یابد تا اینکه هر یک از بازیکنان دور خود در خواندن و پا زدن را انجام دهد. سپس همه بازیکنان بر پنجه پا در حال دولا شدن راه می روند تا اینکه خسته شوند. کسی که تا پایان بماند و تحمل کند، برنده بازی است	A play or game father plays with his children or the relatives kids. They sit in a row next to each other with their legs being streched. One begins to tap below the knees of each legs one by one at the end of each word of the following "aapeetaltal penja mazaaroone shkar.. Yak kharakee yak badomee peska telaa". Whoever get tapped the last flexes his knee; the play continues until every one has had his turn. Then all the players tiptoe in squatting position until get tired and have to rest. The one who outlasts the others is the winner.
52	آپیچده	aapeecheda	پیچیدن	To roll, coil or spinlde; to wrap as to wrap a rug into a roll, to fold as to fold blankets or mattresses
53	آپیچنده	aapeechenada	پیچیدن	To roll, coil or spinlde; to wrap as to wrap a rug into a roll, to fold as to fold blankets or mattresses
54	آپیسده	aapeeseda	پژمردن، پژمردگی، پژمرده شدن	To become droopy, to wither, as flowers lose their freshness and wither; To shrink, wrinkle, as fruits get dry and wrinkled
55	آپی یک شسه	aapie yak shassa	آشتی کردن و به همدیگر برگشتن ، صلح پس از قهر و خصومت وبه همدیگر برگشتن مانند شوهر و همسر	To reconcile return back to each other as married couple do after a period separation; To resolve the differences and get together
56	آتر کسی چده	aatore kasee cheda	دنبال کسی گشتن؛ کسی را واکشیدن	To go and look for someone, to search for someone, to fetch someone
57	آتش نده	aatash nada	پختن، آتش افروختن برای پختن؛ پیشنهادی را دوباره طرح کردن؛ طرح موضوعی را و از دوباره آن را شروع کردن	To cook, to put on charcoal fire to slowly cook; to revive a project; to bring back a subject and restart all over
58	آتم انده	aatom onda	خوشمزه شدن، مطبوع شدن	To become tasty, to become savory
59	آته بسه	aatah bessa	ته رفتن، ته نشستن، نشست کردن، مانند سطح آب در استخر یا تالاب یا برکه؛ عقب کشيده شدن و پایین رفتن مانند عمق چاله یا گودال	To go or move away downward as the level of water in pool or pond; to recede downward as the depth of a pit, ditch or excavated low laying ground
60	آته چده	aatah cheda	نشست کردن، پایین رفتن، ته رفتن	To recede, to go down
61	آته کرده	aatah kerda	تا کردن، تا زدن، پيچيدن	To fold; to fold up as sheet blanket, or the like
62	آتی	aatay	نوبت، مثلا در بازی	Turn, time; a time or opportunity for action which comes in due to rotation or order to each in a play or at a a game
63	آتی کسی انده	aatay kasee onda	فرارسیدن نوبت کسی	To come to one's turn
64	آتی مه امه	aatay mau oma	نوبت من رسید، نوبت به من رسید	It came to my turn, It is my turn
65	آتی ته ده	aatay tau da	نوبت تو خواهد رسید! عبارتی است به کسی گفته می شود که در حال بدبختی کسی دیگر شادی میکند	It shall come to you! An utterance of an unfortunate in response to someone gloating at his difficulties
66	آتی گله چده	aatay gala cheda	دور گله شدن: همرنگ جماعت شدن، پیوستن به انبوه مردم؛ شفا یافتن از بیماری شدید و ادامه زندگی طبیعی	To join the crowd (slang); to recover from  a severe illness and resume a normal life
67	آتی هم چده	aatay ham cheda	با هم مخلوط شدن، آمیخته شدن چند چیز با هم؛ پیوستن چند چیز با هم، متحد شدن چند چیز با هم	To mingle, to become mixed, to become blended; to unite, to join. "aatay yak cheda" is used for two things compared to "aatay ham cheda" which is used for several things
68	آتی یک چده	aatay yak cheda	با هم مخلوط شدن دو چیز، آمیخته شدن دو چیز با هم؛ پیوستن دو چیز با هم، متحد شدن دو چیز با هم	To mingle, to become mixed, to become blended; to unite, to join. "aatay yak cheda" is used for two things compared to "aatay ham cheda" which is used for several things
69	آتی یک و دو کرده	aatay yako do kerda	در هم آمیختن	To mingle, to become mixed, to become blended; to unite, to join. "aatay yak cheda" is used for two things compared to "aatay ham cheda" which is used for several things
70	آتی آبده	aatee aaboda	برخوردن به کسی، مثلا به کسی برخوردن و وی را در راه ملاقات کردن، "سعید مو تی آبو": من به سعید برخوردم، در راه به سعید برخوردم	To come across someone, to meet someone on the way, as "Saeed mo tee aaboo" I came across Saeed,  I met Saeed on my way.
71	آجا	aajaa	داخل، درون	Indoor, inside
72	آجا ا ارده	aajaa a'orda	تشخيص هويت دادن، شناختن، جا آوردن کسی یا چیزی را در حافظه	To recognize someone, to identify someone or something previously seen, or known; to aknowledge a missed obligation, or legal situation and amend or recompense
73	آجا انده	aajaa onda	داخل آمدن؛ برگشتن به وضع پیشین مانند برگشتن به آرامش پس از خشم وتنش	To come inside, to come in; To regain a former state or condition, as to regain calmness from anger, rage or anxiety.
74	آجا بسه	aajaa bessa	چیزی را سر جای طبیعیش گذاشتن، مانند انتهای اطراف استخوان شکسته یا مفصل از جا در رفته	To put back into its usual place, To re-place as the ends of fractured bones, or  to reduce a joint dislocation
75	آجا چده	aajaa cheda	داخل رفتن، درون رفتن؛ برگشتن به اتاق نشیمن. در لارستان در شبهای گرم تابستانی، مردم بر بام خانه خانه می خوابند، و با رسیدن پاییز به اتاق های خانه بر می گردند. پس این انتقال را می شود گفت "آجا چسم aajaa chessem" یعنی "به داخل برگشتیم" تا این جابجایی را وصف کرد؛ افتادن چیزی در جای مخصوص خود، در جوف‌ چيزي‌ قرار گرفتن	To go inside; To go back into the rooms. In hot summer nights in Larestan people sleep on the flat roof top of the house and in the fall move back into the rooms, so one may say "aajaa chessem" we have moved back into the room to indicate such a relocation; To fall into its place, to become inserted
76	آجر افتده	aajar oftada	به جر و بحث افتادن، موضوعی اساس اختلاف شدن و به دعوی افتادن	To become a ground of dispute, quarrel; To end into fight
77	آجر بسه	aajar bessa	جر و بحث کردن، به جر و بحث کشیدن	To make into  a dispute, or quarrel, to fight over a subject
78	آجسه	aajossa	جستن، دنبال چیزی گشتن، جستجو کردن	To find, to discover, to search, to seek
79	آجفت شسه	aajoft shassa	جفت چیزی یا کسی نشستن، پهلوی کسی یا چیزی نشستن	To sit next to, to sit beside
80	آجفت کرده	aajoft kerda	جفت کردن، جفت شدن	To pair, to set into pair
81	آجم بسه	aajom bessa	ملامت کردن کسی ومقصر دانستن وی، نفی مسؤولیت گناه یا خطا یا اشتباه و انداختن تقصیر بر گردن کسی دیگر	To not accept responsibility of wrongdoing and shift blame on someone else, To put blame on
82	آجو انده	aajoo onda	جان گرفتن، به هوش برگشتن، زنده شدن، قوی شدن	To revive, To come to life; to regain consciousness, strength
83	آجوده	aajooda	نوعی مخصوص از دوختن، نوعی دوزندگی	A specific type of sewing
84	آجوده کرده	aajooda kerda	دوختن، بخیه زدن به سبکی مخصوص مانند بالاپوش یا کروشه، بالاپوش دوختن، مثلا "تخت آجوده کرده" یعنی بخیه زدن بالاپوش بر تخت کفش پنبه‌ای تا سخت‌تر و پایدار‌تر شود. اینگونه کفشها که به نام "جوروه jooroe" معروف بود پشت نداشت (مانند loafer)، و مخصوص فقط خانم‌ها بود، و امروزه دیگر استخدام نمی‌شود	To sew, stitch in a way resembling a quilt, or crochet as "takht ajooda kerda" stitching or quilting over premade sole of a cotton shoes known as takht to make it tough and durable. This type of the shoes, "jooroe" were backless, like a loafer, or slip-on shoes, were made only for women and is no longer in use
85	آجز بده	aajez boda	(از عربی "عاجز") بيچاره شدن ،درماندن، ناگزيرشدن، عاجز شدن؛ معلول شدن، ناتوان شدن	Arabic عاجز To become helpless, disabled, or crippled.
86	آجوز گرته	aajooz gereta	دنبال چیزی گمشده گشتن، درخواست یا طلب پس گرفتن چیزی را که به عاریه یا وام داده شده بود	To search for something that has been lost; to request or ask for return of something that has been borrowed
87	آجوش انده	aajoosh onda	به جوش آمدن، به درجه جوش رسیدن	To start boiling, to come to boil
88	آجوشنده	aajooshenada	جوشیدن، به جوش آمدن؛ دوباره جوشیدن، دوباره به جوش آمدن	To boil; To boil again
89	آجو واج	aajo vaaj	مدهوش، متحير، درشگفت‌ ، حيران‌ ، متعجب‌	Astonished, overwhelmed, as by strong emotion
90	آجهل شسه	aajahl shassa	سخت عصبانی شدن، سخت خشمگین شدن	To become angry, to get into an attitude for fight
91	آچار	aachaar	ترشی. مانند خیار و دیگر سبزیجات که در سرکه یا آب نمک حفظ میشود و پس از مدتی به عنوان چاشنی مصرف میشود	Pickle; A kind of pickle made of a mixture of cooked slices of eggplanst, carrots, celery, cauliflowers with fresh onions, garlics, and dill preserved in salt (like salt water: brine), pepper, and vinegar to be served a few weeks later.
92	آچده	aacheda	1. برچيدن، مثلا شیرینی یا سکه یا یا میوه را از روی زمین برچیدن 2. دانه به دانه چیدن مانند گل چیدن، گلچين کردن 3. نوک زدن به، مانند پرندگان که به دانه‌ها نوک می‌زنند 4. کشتن، یا دشمن را یکی یکی تیر زدن 5. زير اب کردن، غوطه دادن	1. To pick up small things from the floor or ground, as candies, coins, or fallen fruits. 2. To pluck or gather one by one, as flowers. 3. To pick, as birds pick grains by thier beaks. 4. To kill, or shoot the enemy one by one. 5. To dip, immerse.
93	آچرده	aachareda	چریدن، مانند گله که علف را می‌چراید	To graze, as sheep, goats, etc.
94	آچرنده	aacharenada	چراندن، گله‌ چراندن‌، چرانیدن، گله به چراگاه برای چریدن بردن	To feed livestock by taking them to pasture.
95	آچش انده	aachash onda	بازیافتن محبوبیت؛ دوباره عزیز و محبوب شدن	To regain popularity; To become darling, dear again.
96	آچل کرده	aachel kerda	چیزی را در شکافی یا شیاری گذاشتن یا داخل کردن	To insert something in the crease or crack
97	آچل نده	aachel nada	تنگ کردن: چیزهایی را در نزدیکی چیزی گذاشتن و آن را محکم یا سفت کردن	To put things in space close to something to tighten it up
98	آچلکده	aachelakeda	کوبیده شدن، له شدن	To be crushed, to get squashed
99	آچلکنده	aachelakenada	کوبیدن، له کردن	To squash, to crush
100	آچنده	aachenda	1. ناخنک زدن: چیزهای کوچک را با انگشتان از روی زمین برداشتن. 2. ربودن یا قاپیدن یا گرفتن  اشیای کوچک از هوا، مانند سکه یا شیرینی یا اسکناس و...، که در جشن عروسی بر سر داماد و عروس می‌اندازند	1. To pick up small items from the floor by fingres. 2. To grab small falling objects from the air as coins, candies, bills, etc, thrown over bride or groom at the wedding festivals.
101	آخ	aakh	آخ ، واخ (علامت تعجب و درد)	ow! (cry of pain), an exclamation expressing sudden pain.
102	آخاسده	aakhaaseda	دوباره نیش خوردن؛ دوباره گاز دادن یا نیش زدن	To be stung again; to bite, to sting again
103	آخپ شسه	aakhap shassa	تنگانگ کسی یا چیزی نشستن، کنار چیزی نشستن (بسیار نزدیک)	To sit tight next to, to sit very close to.
104	آخته	aakhata	خوابیدن، دراز کشیدن، چرت زدن	To sleep, to lie down, to nap
105	آختنده	aakhatenda	1.خواباندن، مثلا بچه. 2. خواباندن، مثلا شاخه درخت.	1. To put to sleep, to put back to sleep. 2. To put or bend down the branches of plants, as cucumber or melon to spread.
106	آخده	aakhauda	1. خواندن، دوباره خواندن. 2. سرزنش کردن، سرزنش، گوشمالى، توبيخ کردن، ملامت کردن، شدیدا ناپسندیدن. 3. مواخذه کردن.	1. To read, to read again. 2. To reproach, to rebuke, to sharply disapprove. 3. To call to account.
107	آخر	aakher	آخر، بازپسين، پسين، پایان، انتها، خاتمه	The last, the end
108	آخر از زمو	aakher oz zaumoo	آخر الزمان	The end of the world,; The last days
109	آخر کر	aakher'e kar	آخر کار، سرانجام	At last; Finally; At the end
110	آخری سال	aakherei saal	آخر‌های سال، آخرین ماه‌های سال، آخرین روزهای سال	Last few months of the year
111	آخری شو	aakherei shoe	آخر‌های شب، آخرین ساعت‌های شب	Last few hours of the night; 2-3 hours before midnight
112	آخری ماه	aakherei maah	آخرین روزهای ماه، آخرهای ماه	Last few days of the month
113	آخراخده	aakharaukheda	ضربت گرفتن، تو رفتگی گرفتن، فرو رفتگی گرفتن بر اثر ضربه، خرد شدن	To get a dent, to be smashed
114	آخراخنده	aakharaukhenada	ضربت زدن، تو رفتگی دادن، فرو رفتگی دادن بر اثر ضربه، خرد کردن	To dent, to make depression as by a blow
115	آخراشده	aakharaasheda	خراشیدگى	Abrasion, to become scraped
116	آخراشنده	aakharaashenada	پاک کردن، خراشیدن، مانند خراشیدن پوست زخم	To rub off, to scrape off;  as to scrape off the scab of a wound
117	آخرده	aakharda	نوشیدن، آشامیدن	To drink
118	آخرک کرده	aakherak kerda	در را بستن یا بسته نگه داشتن با "خرک kherak" که مانند لنگر در است ولی میله چوبی بزرگ و لغزنده است	To keep door shut, closed by a large sliding wooden bar known as "kherak".
119	آخرنده	aakharenada	1. خاریدن، خاراندن. 2. پخش کردن، مانند تکاندن و پخش کردن برای برطرف کردن خاکستر از آتش زغال.	1. To scratch, as to relieve itching by scratching or scraping lightly with fingernails. 2. To spread, as to spread and shake in order to remove the outer later of ashes covering the charcoal fire.
120	آخلده	aakhaleda	بازخریدن	To buy back, to repurchase
121	آخو انده	aakho onda	به حالت اول در آمدن، به حالت پیشین در آمدن، مثلا به هوش آمدن پس از بیهوشی یا بهبود یافتن از بیماری	To return to former state of one's condition as to return to consciousness, or regain health after sickness
122	آخو زته	aakho zata	چیزی را بدون اجازه برداشتن یا استخدام کردن و ادعای ملکیت آن	To take or use without the right someone's property and claims that it was his own
123	آخونه	aakhoona	به سوی خانه	Toward the house, to the house
124	آخونه انده	aakhoona onda	به خانه برگشتن	To come back or return back to one's home
125	آخونه چده	aakhoona chdea	به خانه رفتن، به سوی خانه رفتن؛ خانه رفتن	To go back to the house, to go toward the house; to go home
126	آخ و واخ	aakho waakh	آخ و واخ، ناله برای تعبیر از درد یا رنج بدنی یا روحی	An inarticulate sound uttered to express physical or mental suffering or pain
127	آخه ای	aakhe ee	آخه ای! دریغ! افسوس! صدا برای تعبیر از همدردی یا ترحم یا متاثر شدن از خسارت	What a pity; an inarticulate sound utterd to express a loss
128	آدت	aadat	عادت، خو؛ رسم، سنت، عرف	Arabic عادت Habit, mental make up, a usual manner or behavior; custom, conduct
129	آدده	aadada	پس دادن	To give back
130	آدده	aadeda	1. پول دادن جهت ترغیب کردن 2. ترجیح دادن، برتری دادن، برتر شمردن، برگزیدن 3. وادیدن، دوباره دیدن، باز نگریستن 4. بازدیدن، بازدید کردن، زیارت مجدد	1. To pay to persuade 2. To favor 3. To see again 4. To visit again
131	آدر انده	aadar onda	1. روییدن، بیرون آمدن نهال از دانه 2. بیرون آمدن 3. مفارقت: بیرون رفتن و رها کردن زن خانه را به نیت گرفتن طلاق از شوهر	1. To begin to grow, to shoot forth as a plant from a seed 2. To come out 3. To leave as to leave husband's house to get divorce
132	آدر چده	aadar cheda	1. بیرون رفتن: مانند رها کردن زن خانه را و مفارقت شوهر / نیت گرفتن طلاق از شوهر 2. بیرون رفتن	1. To get out, as  to get out of husband's house to start a period of separation and / or divorce 2. To go out
133	آدر کرده	aadar kerda	1. بیرون راندن، بیرون کردن 2. شوهر یا همسر را از خانه بیرون راندن 3. بیرون راندن پرنده جوجه‌هایش را از لانه	1. To cause to leave 2. To make wife or husband to get out of the house 3. For a bird to let the chicks leave the nest
134	آدزده	aadozeda	پنهان کردن، قایم کردن، نهفتن	To hide, to conceal
135	آدکو شسه	aadokoo shassa	1. دوباره مغازه (دکان) یا تجارت و کاسبی را آغاز کردن پس از مدت زمانی از بازنشست 2. دوباره مغازه (دکان) را باز کردن	1. To restart, reestablish a business after a period of retirement 2. To reopen a shop
136	آدم	aadaum	آدم، آدمیزاد، بشر؛ انسان	Man, mankind; human
137	آدم بره	aadaum bore	آدم ربا؛ آفریده‌ای از بافت خیال که شایعه می‌گوید وی نوزادان یا بچه‌ها را می‌دزدد تا جگر‌هایشان را برای زن "خان" ببرد تا از بیماری شفا یابد	Kidnaper; a fictitious being created and rumored that he abduct infants or small children to take their livers to Khan's wife to cure her ilness
138	آدم کنس	aadaume keness	آدم خسیس، بخیل	Stingy, not generous, niggard
139	آدمیزاد	aadaumeezaad	آدمیزاد، در داستان‌ها و افسانه‌ها تا یاد آدمیزاد می‌آید معمولا همراه یاد پریزاد‌ها اهریمن‌‌ها یا دیو‌ها می‌آید	Man, man's offspring, it is often mentioned in the fiction side by side with fairies, devils, and / or demons
140	آدم افتده	aadom oftada	عقب افتادن؛ از برنامه دیر افتادن	To fall behind; To be late in schedule
141	آدم کته	aadom kata	عقب افتادن؛ از برنامه دیر افتادن	To fall behind; To be late in schedule
142	آدوته	aadoota	1. وصله دوختن، وصله دوزی کردن، مانند تعمیر پارگی پارچه با وصله دوزی 2. دوختن، دوزندگی کردن، خیاطی کردن، بخیه زدن	1. To patch, mend, as to mend a tear in the cloth 2. to sew, stitch
143	آدی اَ اُردَه	aadee a'orda	جستن، دنبال چیزی گشتن	To find
144	آدی اُنده	aadee onda	پیدا شدن، یافته شدن، دوباره پیدا شدن، دوباره یافته شدن، مانند چیزی که گم شده باشد و دوباره آن را پیدا کرد. مثال: احمد تِکِ مَدْبَخ آدی اُنْد ahmad teke madbakh aadee ond یعنی: احمد در مطبخ یافته شد	To be found, as something that was lost , to reappear
145	آرد	aard	آرد	Flour, a fine soft powder
146	آرد کنر	aarde konar	آرد ساخته شده از آسیاب کردن دانه‌های کنار (سدر) است که در دوره فقر و قحط از آن به عنوان غذا استفاده می‌شد. آرد کنار معمولا به عنوان داروی گیاهی برای درمان پر‌ادراری یا زخم لب و دهان به کار می‌رود	Flour made by grinding Lotus's seeds used as a meal during poverty, or usually as a herbal medicine for diuresis, and / or oral  and lips ulcers and cankers
147	آرسده	aaraseda	رسیدن به، فرا رسیدن به، نزدیک رسیدن به. مانند رسیدن یا نزدیک شدن به کسی یا چیزی که در حال حرکت است	To catch up, reach, or get close to, as catch up with someone or something moving
148	آرسنده	aarasenada	رسیدن به، فرا رسیدن به، نزدیک رسیدن به. مانند رسیدن یا نزدیک شدن به کسی یا چیزی که در حال حرکت است	To catch up, reach, or get close to, as catch up with someone or something moving
149	آرسده	aarossada	1. برخاستن، قیام، بلند شدن، مانند بلند شدن به نیت بیرون رفتن 2. پا شدن، بیدار شدن، بلند شدن از خواب	1. To get up, as to get up with intention to leave 2. To get up from sleep, to wake up
150	آرسنده	aarossenada	بیدار کردن، کسی را بیدار کردن	To wake someone up
151	آرمه	aarma	ویار،  ویار گاهی به صورت تهوع و استفراغ و گاه به شکل بد آمدن از بعض چیزها و زمانی به صورت اشتها داشتن و هوس چیزی را کردن و آن را بسیار دوست داشتن ظاهر می شود(فرهنگ لغات عامیانه ٔ جمال زاده)	Picca, a depraved or perverted appetite of pregnant woman for substances not fit for food; cissa, craving of pregnant woman for unusual or unwholesome articles of food
152	آرمه کرده	aarma kerda	اشتیاق یا اشتهای غذای غیر معمولی	To long for or desire an unusual food
153	آروم	aaroom	آرام، آسوده، ساکن	Quiet, tranquil, calm
154	آروم آبده	aaroom aaboda	آرام شدن، آرام گرفتن	To become calm, quiet
155	آروم آکرده	aaroom aakerda	آرام دادن، آرام کردن، فرونشاندن، تسکین دادن	To pacify; to tranquil
156	آروم آرومه	aaroom aaroome	آرام آرام، یواش یواش، بتدریج	Slow and slow, not fast; gradually
157	آرومه	aaroomé	ُبه آهستگی، مانند "آرومه اُچه aaroomé ochau" یعنی آهسته رفتن	Slowly, as "aaroomé ochau": go slowly
158	آرومه	aaroome	آرام است (مرد/زن/چیز)	He, or, She is quiet; it is calm
159	آزته	aazata	1. زدن کسی را به نیت انتقام یا تلافی یا قصاص 2.چیزی را به چیزی دیگر وزن و مقایسه کردن	1. To beat someone in revenge or in retaliation 2. To weigh or measure one thing against another
160	آزر گل بسّه	aazere gel bessa	کسی را به خود مغرور ساختن؛ کسی را با غرور وا فتخار پر کردن	To make someone become arrogant; To puff someone with pride
161	آزیر انده	aazeer onda	پایین رفتن؛ پیاده شدن	To come down; to dismount
162	آس	aas	سنگ آسیاب: ماشین دستی است که گندم، جو، و... را آسیاب می‌کند؛ همچنین به لفظ "هاس" گفته می‌‎شود. این ماشین از دو سنگ گرد ساخته شده است، هر سنگ به ارتفاع 4 اینچ (10.04 سانتیمتر) و پهنای 15 اینچ (37.65 سانتیمتر) است. یک سنگ را بر دیگری می‌گذارند طوری که سنگ بالایی بر روی سنگ زیرین می‌چرخد، سنگ زیرین بر پایگاهی به وسیله میله چوبی ثابت است می‌شود و انتهای فوقانی میله در سوراخی در وسط سنگ بالایی لولا می‌زند (محور). دسته‌ای  مانند مداد پنسل، که از چوب است به کلفتی 1 اینچ (2.51 سانتیمتر) و 30 اینچ (75.3 سانتیمتر) ارتفاع در سوراخی در نزدیکی حاشیه بیرونی سنگ بالایی قرار داده می‌شود و به وسیله آن شخص (معمولا زنان این کار را می کنند) می‌تواند سنگ بالایی را بچرخاند تا حبوبات را آسیاب کند. زن با یک دست دسته را می‌گیرد و می‌چرخاند و با دستی حبوبات را در سوراخی در وسط سنگ بالایی می‌ریزد. حبوبات از این سوراخ به کانال‌هایی در سنگ تحتانی ثابت جریان می‌یابد که حبوبات را به سطح آسیاب میان دو سنگ می‌رساند، حبوبات در راه بیرون رفتن از بین دو سنگ در حال جریان به سوی حاشیه‌های سنگ به آرد تحویل می‌شود و آرد در گودی دور سنگ آسیاب جمع می‌شود. شخصی که حبوبات را آسیاب می‌کند معمولا با خود آواز می‌خواند ولی صدایش به دلیل سر و صدای "آس" شنیده نمی‌شود. تا سالهای دهه 1940 بیشتر خانه‌های لارستان اتاقی را با فضایی باز داشت که "هاس" و دیگر وسایل خانه در آن نگهداری می‌شد	Millstone, a facility to grind wheat, barley, etc.; it is also called "haas". It consists of a pair of circular stones four inches thick and fifteen inches wide one placed on top of the other. The top on rotate over the bottom one which is fixed on top of a platform by a wooden rod, whose upper end hinges into a hole in the center of the top stone. A pencil like wooden stick, one inch thick and thirty inches long which pivots in a hole close to the edge of the top stone with its upper end being loosely fixed in a frame above the platform, enables a person, usually a woman, to grind the grains. The woman holds the stick and pushes around the upper stone with one hand while she pours the grain with the other hand into a hole in the center of the rotating top millstone, flowing into shallow grooves, known as channels, which radiate from the center of the stationary millstone. The channels lead the grain onto the flat grinding section, and to the edge, where it emerges as flour and gets accumulated in concave area on the top of the platform. The miller usually sings but the voice cannot be heard due to the grating noise of the mill. Up to the late 1940s most houses in Larestan had an open room in which "haas"and other household amenities were placed.
163	آسا	aasaa	آهسته، به آهستگی؛ آسان	Slow, slowly; easy
164	آستگ	aastog	1. آستگ = پله = نُماردو: پله، معمولا پشت در ورودی اتاق 2. کف درگاه یا قرنیز کف پنجره: قسمت افقی پایینی از در یا دروازه	1.step, usually one behind the door at the entrance of a room 2. Sill, the horizontal part of the door frame which is fixed to the door
165	آسر انده	aaser onda	حالتی معین را ساختن یا به آن حالت برگشتن، مثلا "آسر لج انده": دوباره لجوج گشتن.	To come up with, to come back on, to become once again to a particular situation, as "aasere laj onda" : to become once again stubborn.
166	آسرخده	aaserakheda	1. خشمگین شدن, خشمگین, خشمناک, عصبانی. 2. پریدن، مانند سنگهای کوچک که از سوی ماشین متحرک به سمت کسی می‌پرد، یا مانند زنبورهای خشمگین که از کندو بیرون پریده است. 3. پاشیدن، مانند قطره‌های زوعن جوش که از ماهیتابه می‌پاشد. 4. ناگهان منقبض یا متشنج شدن که به علت بیماری صرع است یا به علت تب شدید مخصوصا در کودکان یا بچه‌ها.	1. To become furious, enraged; 2. to fly out, as small stones fly out of the passing car, or angry irritated bees or wasps fly out of their nests; 3. To spatter, as a small drop of hot oil spatters out of the frying pan; 4. To have seizure, or sudden attack of convulsion either by epilepsy or high fever specially in infants, or young children
167	آسرخنده	aaserakhenada	1. خمشگین کردن، برآشفته کردن کسی را. 2. برآشفته کردن زنبورها از راه به هم زدن کندو‌یشان.	1. To anger, irritate someone; 2. To irritate bees, or wasps by poking on their nest
168	آسر گرته	aasar gereta	1. دوباره از سر گرفتن، شروع مجدد، شروع دوباره، باز آغازیدن، یا موضوعی یا بحثی را دوباره برانگیختن. 2. موضوعی یا حادثه‌ای قدیم را مطرح کردن. 3. جر و بحثی قدیم را مجددا از سر گرفتن.	1. To restart, or to once again bring a subject up; 2. To bring up an old or a past event; 3. To renew an old argument
169	آسر مخ کرده	aaseré mekh kerda	1. چیزی را بر میخ یا چنگک آویختن، معمولا برای ظروف و اسباب آشپزخانه به کار می‌رود. 2. (عامیانه) عبارتیست که کسی پیر شده است و هنگام بازنشستن وی است، مثلا: "شَت و کُمِه‌م ما سِرِ مِخ کِردِه": یعنی حصیر و آردبیز‌م (پرویزن) را بر میخ آویختم. 3. عبارتیست که نشان می‌دهد کسی از کودکی ناراحت یا رنجیده است، مثلا "اُز دَسّ بَچ جاغَن ما سِرِ مِخ ای کِردِه" یعنی به علت کودک، هاون را بر چنگک آویختم.	1. To hang up things usually kitchen utensils on peg or hook; 2. slang. An expression that one is old and about to retire, as "shat o'komem maa seré mekh kerdé": I have hanged up on peg my mat and sieve; 3. The phrase is used also when one is annoyed by toddler, as "oz dassé bach jaghan maa seré mekh ei kerda": Because of toddler I have to hang up the mortar on peg.
170	آسرنگده	aasorongeda	میان جمعی از مردم نشستن و با مهربانی سخن گفتن	To sit among others and talk condescending.
171	آسرنگ شسّه	aasorong shassa	راست و مستقیم نشستن و برتری خود را نمایان کردن، خودنمایی.	To sit straight up to show off superiority
172	آسره انده	aasera onda	آمدن کسی برای شکایت یا تظلم.	To come to someone for grievance
173	آسره چده	aasera cheda	به کسی رفتن برای شکایت از چیزی یا کسی.	To go to someone to complain
174	آسره کرده	aasera kerda	پوشیدن یا بر کردن (بر سر و کله)، مانند روسری یا کلاه.	To wear, or to put on, as scarf or hat
175	آسره کشده	aasera kasheda	یکسره همه نوشیدنی را قورت دادن. با حرص یکباره تمام نوشیدنی را خوردن.	To drink all at once, to gobble
176	آسره نده	aasera nada	سرپوش گذاشتن، پوشاندن سر بطری یا کوزه، گذاشتن سرپوش بر بطری یا کوزه	To put the lid, cover on the top of a bottle, jar.
177	آسری	aaseree	کهنه‌ء ظرف‌شویی: تکه‌ای پارچه معمولا از پنبه موسلین یا پارچه‌ء حوله‌ای، که در ظرف‌شویی از آن استفاده می‌شود	Dishrag, dishcloth, a piece of cloth, usually muslin or terry cloth used in washing dishes.
178	آسسّه	aasessa	برداشتن، برچیدن	To take, to pick up
179	آسمز	aasmoz	دستمزد: مزد یا دسترنج در مقابل آسیاب کردن دانه‌ها (آس + مُز).	Wage, payment for grinding grains into flour.
180	آسمو	aasmoo	آسمان	Sky
181	آسمو دلی	aasmoo delee	افق، خط میان آسمان و زمین	The line between the sky and mountain, the horizon
182	آسمون نگر	aasmoonegar	آسمان‌نگر، کشاروز	Farmer, sky watcher
183	آسنگ	aasong	پله، معمولا عده‌ای کم از پله‌کان که ایوان را به حیاط متصل می‌کند	Step, usually a few connecting the courtyard to patio.
184	آسوار	aasowaar	سواری، سوار شده	Riding, mounted
185	آسوار بده	aasowaar boda	دوباره سواری شدن، سوار اسب شدن	To ride again, to ride on horse, etc.
186	آس وازته	aas waazata	"آس" را تعمیر کردن، عبارتیست عامیانه به معنی وقت‌کشی یا کاری بیهوده انجام دادن کسی که بیکار است	To repair millstone, used as slang to mean killing the time, or doing aimless errand by an unemployed person.
187	آسوده	aasooda	آسوده، آسوده خاطر، آرام	Tranquil; peaceful
188	آسون	aasoon	آسان، "وَ آسونی": به آسانی	Easy, convenient as "va aasoonee" : easily, conveniently.
189	آسووده	aasau veda	ساییدن، سایش	To pulverize, to grind to wear down by friction.
190	آسّه (آسین)	aassa (aaseen)	آستین، آن قسمت پوشاک که بازو را می‌پوشاند	Sleeve, the part of garment that covers the arm
191	نیم آسّه	neem aassa	آستین کوتاه	Short sleeves
192	آسه	aassa	آهسته، کُند، مانند "آسّه‌ایی چِدَه": به آهستگی رفتن، یواش یواش رفتن	quiet, slow, as "aassa ee cheda": to go slowly, to go softly
193	آس هرده	aas harda	آسیاب کردن دانه‌ها با استخدام "آس"	To grind grains into flour by "aas".
194	آس هل	aas hal	آسیابان، کسی که به وسیله "آس" گندم یا حبوبات را آسیاب می‌کند	Miller, one who uses "aas" to grind wheat.
195	آسیا	aaseyaa	آسیاب	Mill
196	آسیاو	aaseyaav	آسیاب	Mill
197	آسیو	aaseyoe	آسیاب	Mill
198	آش	aash	1. نشاسته، ماده‌ای کربوهیدراتی سفید و بیمزه است، از آن در اتو کشیدن لباس استفاده می‌شود. 2. آش معروف، شوربای سبزیجات و حبوبات با گوشت یا بدون آن.	1. Starch, a white, tasteless carbohydrate substance used in laundering to stiffen cloths; 2. pottage, a thick soup of vegetable and grains with or without meat.
199	آشده	aashauda	کاشتن، مانند کاشتن درخت	To plant, as to plant a tree
200	آشنا	Aashenaa	شهرکی کوچک از نواحی اوز	A small town in Evaz district
201	آشنا	aashenaa	1. آشنا، دوست 2. زن هرزه	1. a companion, a friend (acquaintance); 2. a loose woman
202	آشونه	aashoona	آشیانه، لانه پرندگان؛ خانه کوچک، کلبه	Bird's nest; a small house, a cottage
203	آشوی	aashoovee	1. آدم لطیف و حساس. 2. کسی (معمولا کودک) که در برابر درد بی‌تابی می‌کند. 3. کسی که به آسانی بع علت کمی درد گریه می‌کند.	1. A delicate, sensetive person; 2. a person usually a child with low tolerance to pain; 3. someone who cries easily from little or mild pain
204	آشیر انده	aasheer onda	بیدار شدن کودک شیرخواره به علت نیاز به شیر	To awake from hunger for milk, i.e. an infant
205	آشیه	aasheya	1. حاشیه ، لبه 2. پارچه‌ای مانند نوار که بر حاشیه دامن زن دوخته می‌شود. 3. حاشیه تر و تمیز	1. Margin, edge; 2. a piece of ribbon-like cloth sewn to the edge of women's skirt; 3. trim fringe
206	آغا	aaghaa	ارباب، آقا. واژه‌ای ترکی است که به زن شوهردار با وضع اجتماعی بالا داده می‌شود، ولی در اوز که بیشتر برده‌های آفریقایی‌تبار آنجا خریده می‌شدند، برده‌ها این واژه را برای ندای سرورانشان استخدام می‌کردند.	Master; a Turkish word used to address a married woman with an established social position, but in Evaz where most of the African slaves were bought the word was used by them to address their masters
207	آفتاو	aaftaav	آفتاب، خورشید	Sun, sunshine
208	آفتاوی	aaftaavee	آفتابی	Sunny
209	آفتو	aaftoe	خورشید، آفتاب	Sun, sunshine
210	آفتو بلند	aaftoe boland	نیمروز، ظهر، عین ظهر	Midday, high noon
211	آفتو تیز	aaftoe teez	آفتاب گرم و تابان، آن وقت از روز که آفتاب گرم است	Hot sun, the time of the day when the sun is hot
212	آفتو چده	aaftoe cheda	1. غروب آفتاب 2. رفتن آفتاب، مانند پنهان شدن خورشید پشت ابر یا کوه	1. Sunset; 2. for the sun to go, i.e. under the cloud, or behind the mountain
213	آفتو زته	aaftoe zata	طلوع آفتاب	Sunrise, for the sun to rise
214	آفتو زیر	aaftoe zeer	آخرهای بعد از ظهر، آخرهای عصر	Late afternoon
215	آفتو شسّه	aaftoe shassa	غروب آفتاب	Susnet
216	تی آفتو شسه	tay aaftoe shassa	زیر آفتاب نشستن برای گرم شدن	To sit on sunshine in order to get warm
217	آفتو گیر	aaftoe ger	اتاق آفتاب رو: جایگاهی در خانه که خورشید بر آن می‌تابد مخصوصا در فصل زمستان	A place in the house where specially in the winter months the sun shines in, sun room
218	آفتو گرم	aaftoe garm	نیمه بامداد: چند ساعت پس از طلوع آفتاب	Mid morning, a few hours after sunrise
219	آفتو لب بو	aaftoe labe boo	1- آخرین پرتو‌های آفتاب، آفتاب لب بام 2- تعبیری است که آدم پیر دارد به آخرین روزهای زندگی‌اش نزدیک می‌شود یا دیگر چیزی از عمرش نمانده است	1- Last rays of sun at sunset, visible at the edge of the house-top 2- A declaration of an old that his or her life is near to end and that he or she is not expecting to live any longer
220	آفرته	aaferata	دوباره فروختن، چیزی را که خریده دوباره فروختن، وافروختن	To sell what have been bought, to resell
221	آفل انده	aafal onda	توانایی پرواز داشتن پرنده، استطاعت پرواز	The ability of a bird to fly
222	آک	aak	دمه، دمه بر آیینه یا عینک	Fog, vapor on mirror, glass, or eye glasses.
223	آک کرده	aak kerda	دمه زدن بر آیینه یا عینک	To exhale air on mirror, or eye glasses
224	آکاوده	aakaaveda	کاویدن، کاوش، گودبرداری برای یافتن چیزی را؛ جستجو کردن	To dig, or excavate for purpose of finding; to search
225	آکده	aakauda	1- نقاشی کردن، نگارگری کردن، تصویری را بر سطحی حکاکی کردن 2- باز کردن، گشودن، آشکار کردن 3- متحد کردن، متفق کردن	1- To draw, to engrave a picture 2- to open, open up 3- to unite
226	آکرده	aakareda	کاشتن، دانه کاشتن برای روییدن	To sow , to plant seed for the purpose of growth
227	آکرک کرده	aakorok kerda	بر گردن چیزی را پوشیدن، مانند گردنبند	To wear around the neck, as necklace
228	آکروچنده	aakorochenada	جویدن و خرد کردن، چیزی را در دهان جویدن که صدادار باشد	To crunch, to chew with a crunching sound
229	آکرو کرده	aakoroo kerda	1- بر آغوش گذاشتن، در آغوش گرفتن 2- لبه پایینی پیراهن را تا کردن برای حمل چیزی در آن	1- To put, or hold in lap 2- To fold the lower edge of the shirt in order to carry things in it
230	آکرو نده	aakoroo nada	1- بر آغوش گذاشتن، در آغوش گرفتن 2- لبه پایینی پیراهن را تا کردن برای حمل چیزی در آن	1- To put, or hold in lap 2- To fold the lower edge of the shirt in order to carry things in it
231	آکشته	aakoshta	1- خاموش کردن چراغ یا آتش 2- کشتن کسی که زخمی یا مجروح است	1- To put off, to turn off the light or fire; 2- To kill an injured or a wounded person
232	آکشته	aakeshta	کاشتن، دانه کاشتن برای روییدن، مخصوصا از راه پاشیدن دانه‌ها	To sow, to plant seed for growing esp. by scattering
233	آکشده	aakasheda	کشیدن، نقاشی کردن؛ کشیدن، حمل کردن	To draw, to draw out; to carry
234	آکف اَ اُرده	aakaf a'orda	بازیافتن، دوباره بدست آوردن گمشده‌‎ای را	To regain, or bring back what was lost
235	آکل	aakel	عاقل، دانا، فرزانه، مرد یا زن دانا	Arabic: (عاقل) Wise ; sage; a wise man
236	آکلده	aakaleda	خوردن قسمت نزدیک به پوست خربزه یا هندوانه را	To bite and eat a piece of melon, close to its skin
237	آکلنده	aakalanada	خاراندن، سخت مالیدن برای تمیز کردن	To scrape off; to scrub hard in order to clean
238	آکله چده	aakala cheda	در سوراخی یا روزنه‌ای فرو رفتن، در سوراخی فرو رفتن	To go, creep into the hole
239	آکنره	aakenara	در کناره؛ کنار چیزی؛ رو به لبه یا کناره چیزی	At the side; to the side; toward the edge
240	آکنره نده	aakenara nada	کنار گذاشتن؛ کنار چیزی گذاشتن	To put aside; to place beside
241	آکول بسه	aakool bessa	1- انتقال دادن مسؤولیت به كسي و سرزنش و مقصر دانستن وی را 2- انتقال دادن مسؤولیت به شانه کسی	1- To shift responsibility, to blame; 2- To place responsibility on someone's shoulder
242	آکول خو بسه	aakoole kho bessa	مسؤولیت چیزی یا تعهدی را دوباره به خود موکول کردن	To make one responsible again for an obligation
243	آکول زته	aakool zata	دوباره به کول گذاشتن: چیزی را بر کول گذاشتن برای حمل و نقل آن	To put on again an object upon sholders for carrying
244	آکول کرده	aakool kerda	دوباره به کول گذاشتن: چیزی را بر کول گذاشتن برای حمل و نقل آن	To put on again an object upon sholders for carrying
245	آکول نده	aakool nada	دوباره به کول گذاشتن: چیزی را بر کول گذاشتن برای حمل و نقل آن	To put on again an object upon sholders for carrying
246	آک و واک	aako vaak	رنگ و ریخت سالم، قیافه سالم و تندرست	Healthy facial color, or appearance
247	آک و واک چده	aako vaak chdea	1- رنگ پریدن، پریدن رنگ جهره به علت بیماری 2- اصطلاح: برای تعبیر از کسی که ثروتش را از دست داده و فقیر گشته است "آک و واکُش چده"	1- Disapperance of healthy facial color, to become pale by illness; 2- It is used to define someone who has lost his fortune and has become poor as "aako vaakosh chde"
248	آگته	aagota	1- واگفتن، تکرار سخن، چیزی را گفتن و تکرار کردن 2- داستان سرایی، داستانی یا چیزی را سراییدن و تعریف کردن	1- To repeat saying the same thing; 2- To narrate
249	آگرته	aagereta	1- واگرفتن، بدست آوردن، تصرف کردن، به دام انداختن 2- گیر آوردن، چیره شدن، سبقت گرفتن 3- دستگیر کردن، بازداشت، توقیف کردن	1- To catch, seize, or trap; 2- to over take; 3- to apprehend
250	آگردنده	aagardenada	1- واگرداندن، برگرداندن، وادار کردن به برگشتن 2- چیزی یا کسی را تغییر جهت دادن	1- To make to go back, to cause to return; 2- to cause, make change in direction
251	آگرنده	aagerenada	آتش را دوباره افروختن، برافروختن	To restart fire, to rekindle
252	آگروخته	aagorookhta	دوباره گریختن، گریختن، دوباره رها شدن، دوباره رهایی جستن، فرار کردن	To run away again, to flee; to escape again
253	آگروزنده	aagoroozenada	گریز دادن، رها کردن، کمک دادن برای رهایی یافتن	To help to flee; to cause, help to escape
254	آگشته	aageshta	1- برگشتن، در اطراف گشتن، گرداگرد جایی یا چیزی گشتن 2- گشتن، جستجو کردن 3- برگشتن، تغییر مسیر، تغییر جهت 4- تسلیم شدن، ترک کردن، مانند اینکه از اندیشه‌ای یا عقیده‌‎ای منصرف شدن 5- دگرگون کردن یا برهم زدن رابطه، مانند عصبانی شدن و دوستی را برهم زدن 6- تغییر وضعیت، مانند تغییر در آب و هوا یا شانس و خوشبختی	1- To return, to walk around; 2- To search around; 3- To change the course; 4- To give up, as an idea or a belief; 5- To change relation, as getting mad and end friendship; 6- To change condition or state, as the climate, or luck
255	آگم بده	aagom boda	گم شدن، خود را گم کردن	To be lost, to lose oneself
256	آگم چده	aagom cheda	گمراه شدن، منحرف شدن، سرگردان شدن، بیراهه رفتن	To get lost, to go astray
257	آگم کرده	aagom kerda	گم کردن	To lose
258	آل	aal	1- رنگ قرمز روشن 2- آفریده وهمی افسانه‌ای که به زنان پس از زایمان حمله می‌کند، که در پزشکی معاصر نام "سایکوز پس از زایمان postpartum psychosis" نام دارد. در رسم و سنت قدیمی، برای درمان زن، یکی از خویشاوندان وی را بر صورت سیلی زده در حالی که دیگر خویشاوندان با شمشیر و خنجر و چاقو آورده و پیرامون تختخواب زن می‌گذارند، سپس مردان فامیل تیر تفنگ به هوا می‌زنند تا "آل" را بترسانند و فراری کنند تا زن بیمار را رها کند. در جامعه‌های عشایری، خویشاوندان همین رسم را اجرا نموده و اضافه بر آن یکی از مردان فامیل سوار بر اسب شده و گرداگرد چادری می‌تازد در حالی که با تفنگ تیر به هوا می‌زند و شعر رزم و حماسه می‌خواند انگار که دارد با دشمن می‌جنگد.	1- Light red 2- An illusionary, non existing being that attacks a postpartum woman. In modern medicine it is a postpartum psychosis. To cure the woman one of the relative slaps the woman's face while the others bring swords, daggers, and knives to put around her bed, then the men relatives shoot the gun into the air to scare "aal" to run away and leave the woman alone. In tribal society the relatives do the same and a man rides on a horse, gallops around a tent and shoots guns into the air while reciting epic verses as defying an enemy.
259	آل زته	aal zata	دچار "آل" شدن، "آل" زدگی، دچار بیماری سایکوز پس از زایمان postpartum psychosis شدن	To be afflicted by "aal", having postpartum psychosis
260	آلته	aaleta	ریختن، بیرون ریختن، ریزش؛ ریخته، مانند چای در استکان	To pour, to flow out, to spill out; spilled, poured
261	آلچده	aalacheda	با صدا مکیدن خوراک یا نوشیدنی را، هش هش	To slurp; a noisy intake of food, to lick with a noise
262	آلرد شسّه	aalard shassa	پیاده شدن، پایین آمدن از چیزی، مثلا اسب	To dismount, to get down from something
263	آ لک لی هل بده	aalake lay hal boda	"پارچه آلوده به هل شدن" اصطلاح عامیانه به معنی اینکه کسی تماما آبروی خود را از دست داده. "هل" تفاله باقی مانده از آجیل یا میوه‌جات یا زیتون و غیره که پس از له کردن و گرفتن مایه یا روغن آن باقی می‌ماند. اگر پارچه‌ای به هل آلوده شود، اثر آلودگی بر آن خواهد ماند و شستن و تمیز کردن فایده‌ای ندارد، و این اصطلاح نشانگر آن است که آدمی مورد نظر طوری تحقیر شده و آبرویش ریخته که دیگر راه برگشت ندارد	Slang, to becme badly disgraced, to completely lose respect,, to be dishonored
264	آلونده	aaloonada	برچیدن میوه از درخت	To pick up the fruit from the tree
265	آلونه	aaloona	وارونه	Turned isnide out, or upside down
266	آلونه ای	aloona ee	وارونه‌ای	Inversion, being inverted, or upside down
267	آلونه ای کرده	aloona ee kerda	وارونه کردن	To invert, to turn upside down out or dinside out
268	آلونه راسّی	aaloona raassee	= "آلونه"	= aloona
269	آلونه راسّی کرده	aaloona raassee kerda	= "آلونه ای کرده"	= aloona ee kerda
270	آلا (حالا)	aalaa	حالا، اکنون، هم‌اکنون	Now, the present time or moment
271	آله	aale	آلو	Plum, a smooth-skinned juicy fruit borne by trees related to the peach and cherry
272	آله پتیتا	aale pateetaa	سیب زمینی	Potato
273	آل هرم	aal harm	"آل حرم" ناحیه‌ای بود در غرب لارستان، که شهرک‌های "کوشکنار" و "گوارزه" در آن بود.	Arabic حرم , used to be a district in west Larestan, having the towns of کوشکنار Kooshkonaar, and گوارزه Ghavarza
274	آله یا	aala yaa	حالاها، در این لحظه‌ها، این روزها	Now and then; these days
275	آلی	aalee	عالی، ممتاز، بسیار خوب، بالا، برین، والا، برجسته، بلند، بلند مرتبت، والا مقام	Arabic عالی Excellent, high, sublime, eminent
276	آلیسده	aaleeseda	لیسیدن، زبانه کشیدن، لیس	To lick, to draw the tongue over
277	آلیشده	aaleesheda	از هم باز کردن، از گیر در آوردن، حل کردن (در آب مثلا)؛ گسسته، پاره پاره	Unraveled; shredded, to be cut into shreds
278	آلیشنده	aaleeshenada	پاره کردن، گسستن، از هم باز کردن، از گیر در آوردن، حل کردن (در آب مثلا)	To shred, to unravel
279	آلی هم برده	aalay ham borda	بر هم اضافه کردن	To add to each other
280	آلی هم چده	aalay ham cheda	به هم اضافه شدن	To become added to each other
281	آلی هم نده	aalay ham nada	بر هم گذاشتن، بر روی هم گذاشتن	To put, or place on top of each other
282	هل	hal	تفاله، تفاله باقی مانده از آجیل یا میوه‌جات یا زیتون و غیره که پس از له کردن و گرفتن مایه یا روغن آن باقی می‌ماند	marc, pomace, remains of grapes or fruits or nuts after pressing them for wine or oil
283	آلی یک برده	aalay yak borda	بر یک چیز اضافه کردن	= aalay ham borda
284	آلی یک چده	aalay yak cheda	به یک چیزی اضافه شدن	= aalay ham cheda
285	آلی یک نده	aalay yak nada	بر یک چیز گذاشتن	= aalay ham nada
286	آماده	aamaada	آماده، مهیا، حاضر، آماده برای استفاده	Prepared, in fit condition for immediate action or use.
287	آماده بده	aamaada boda	آماده شدن	To be ready, to get ready
288	آماده کرده	aamaada kerda	آماده کردن	To prepare, to make ready
289	آماس	aamaas	آماس، تورم، التهاب	Swelling, inflamation
290	آماس کرده	aamaas kerda	آماس کردن، ملتهب کردن	To swell, to become swollen
291	آمته	aameta	= "آمکده" : مکیدن، مک زدن	= aamakeda : To suck
292	آمخته	aamokhta	آموخته، خو گرفته، معتاد	Accustomed, habituated, addicted
293	آمخته	aamokhta boda	آموخته گشتن، عادت کردن، اعتیاد، خو گرفتن	To become addicted, become used to.
294	آمخته کرده	aamokhta kerda	آموخته کردن عادت دادن، خو دادن	To addict; to make accustomed to
295	آمد و رفت داشته	aamado raft daashta	"آمد و رفت داشتن" اصطلاح: رابطه یا علاقه شراکت خوب داشتن؛ رفت وآمد داشتن	To have good relation, tie, or association; to frequent each other
296	آمده	aamoda	باقی‌مانده، زیاد امده، پس‌مانده؛ وامانده، عقب‌مانده	Left over; left behind
297	آمرده	aamorda	خاموش شدن. نشستن و کشته شدن و خمودن آتش یا چراغ یا شعله. این واژه و واژه‌هایی دیگر مانند "آکشته" که معنی لفظی "کُشتن kill" را می‌دهد، نشانگر و تایید کننده این است که فرهنگ لارستانی پیشینه زردشتی دارد، چون در آیین زردشتی نور و آتش موجوداتی زنده هستند و برای خاموش کردن آن باید نور یا آتش را کُشت	To die down, to become extinguished, as fire or light. Word like this and "aakoshta" which literally means to kill lend support to the notion that Larestan culture is a Zoroastrin, as in Zoroastrianism the light and fire have life and to turn them off one must kill them off.
298	آمرده	aamareda	لاروب، لاروبی کردن؛ لاروبی کردن خاک، گل، لجن و رسوب ته چاه یا "برکه" یا...	Dredge, to dredge; to remove sand, silt, mud from the bottom of the well, pond, berka, etc.
299	آمرک افتده	aamorok oftada	گره‌دار شدن، گره گره شدن، پر از گره شدن، بر خود گره خوردن؛ پیچیده شدن، بغرنج شدن، درهم شدن	To become knotty, to become tied upon itself; to become complicated, or perplexed.
300	آمشته	aamoshta	اشیا را به صورت انبوه و به روش روفتن جمع کردن؛ اشیای ریز و کوچک را از روی زمین برداشتن بوسیله دست و به صورت روفتن؛  لاروبی کردن خاک، گل، لجن و رسوب ته چاه یا "برکه" یا...	To pick up things collectively in sweeping fashion; to remove, take, small objects from floor by passing hand over them in steady, repetitive fistful movement; to remove dirt, mud from the bottom of pond, etc.
301	آمونه	aamoona	سوراخ؛ لانه مورچه‌ها یا کندوی زنبور‌ها یا لانه عقرب	Hole; nest or hive of ants, bees, scorpion
302	آمه	aame	عمو، برادر پدر؛ ناپدری، شوهر مادر؛ معمولا زنان پس از مرگ شوهر دوباره عروسی نمی‌کردند، اما گهگاهي جهت رعایت کودکان، زن بیوه با برادر شوهرش عروسی می‌کند، و بدینسان کودکان ناپدری خود را "آمه" جار می‌زنند	Uncle, a brother of one's father; husband of one's mother; step father; It is unusual for a woman to remarry after the death of her husband, occasionally for the sake of small children, she may marry the brother of her late husband, as the result any step father would be by childern addressed "aame"
303	آمه او	aamau oo	خویشاوندی، قوم و خویشی از طرف پدر، بستگی از طرف پدر	Kinship, connection by blood through fathers's side
304	آنته	aanota	چسبیدن، گیر کردن، گیر افتادن، چسبیده شدن	To become stuck to; sticking, adherence
305	آنخده	aanokheda	چسباندن، الصاق کردن؛ پیوستن، وصل کردن	To stick, to adhere; to attach
306	آنده	aanada	نهادن، گذاشتن؛ چیز محمول را زمین گذاشتن برای استراحت؛ بالا زدن چیزی مثلا آماج را تا آن را هدف تیر کرد؛ دست کشیدن یا تسلیم شدن مثلا کسی مغرور یا خودخواه	To lay, put down; to put down what is been carried in order to get rest; to put up as a target to shoot at; to quit, to stop as arrogant, or selfish
307	آنیشده	aaneesheda	دوباره جستجو کردن، واجستن، دوباره دنبال چیزی گشتن	To repeat looking and or searching for.
308	آواره	aavaara	آواره، بینوا، بی خانمان، دربدر	Vagabond, vagrant; destitute of name or character, homeless
309	آواره بده	aavaara boda	آوارگی، آواره شدن، بینوا شدن، بی خانمان شدن، دربدری	To become homless, to be vagrant
310	آواز	aavaaz	آواز، آوا	Song, voice; melody
311	آواز خده	aavaaz khauda	آواز خواندن	To sing a song; to sing
312	آواز خش	aavaaz khash	آواز زیبا، آواز خوب و قشنگ، آوای قشنگ، یا ترانه زیبا	Good song, good voice; a pretty vocal music, or lyric
313	آوازه	aavaaza	آوازه، شهرت، مخصوصا آوازه نیک	Fame, reputition, especially of good character.
314	آودی	aavadee	آشکار، مرئی، پدیدار، نمایان، دیده شدنی، قابل رؤیت	Visible; apparent; capeble of being seen
315	آودی بده	aavadee boda	آشکار شدن، مرئی شدن، پدیدار شدن، نمایان شدن، قابل رؤیت شدن	To become visible; to be apparent
316	آورد اُ برد	aavord o'bord	"آورد و برد" معاوضه هدیه و پیشکشی میان خانواده داماد و عروس هنگام خواستگاری و تا چند هفته پس از ازدواج	Exchange of gifts between bride's and bridegroom's families at engagement and up to a few weeks after the marrige.
317	آوره	aavara	آرواره، فک	Either of two bones that form the frame of the mouth; jaw
318	آوز شسّه	aavaz shassa	ساکن و با ابهت نشستن. تا همین نزدیکی ها، جشن عروسی در لارستان به سه 3 روز و سه 3 شب پر از مراسم و بزم و سرور طول می کشید، یکی از مراسم جشن عروسی این بود که در شب دوم و سوم عروسی، عروس با آرایش و بزک تمام و در جامه رنگارنگ چارزانو بر تشکی که بر کرسی فرش شده است می نشیند تا مهمانان زن و دختر بیایند وی را تماشا کنند و طلا و جواهراتش و لباسش را از نردیک ببینند و دست کنند. این نمایش عروس به نام "آوز شسه" معروف است.	To sit still in an impressive position. Up to recently the marital celebration in Larestan was marked by three days and nights of festivities with different ceremonies; one of which was that on the second and third night the bride in full makeup and colorful dress sits cross legged on a mattress spread on a bench to let the female visitors see and touch her jewelry and her dress. This exposure of the bride is known as aavaz shassa.
319	آوزو	aavezoo	آویزان، معلق، آویخته؛ موقوف، معطل	Suspended; hanging; hanged
320	آوزو بده	aavezoo boda	آویزان شدن، معلق شدن، آویخته شدن؛ موقوف شدن، معطل شدن، بیکار شدن	To be or to become suspended; to be hanged
321	آوزو کرده	aavezoo kerda	آویزان کردن، معلق کردن، آویخته کردن؛ موقوف کردن، معطل کردن	To hang; to suspend
322	آوسته	aavasta	افتادن از تپه یا اسب، سقوط	Fall from a cliff or horse
323	آوکی	aavakee	آبکی، آب مانند؛ رقیق، سبک، کم مایه، رقیق و آبکی	Watery, being like water; thin
324	آول	aavel	سقف	Ceiling
325	آوو	aavoo	نوعی گیاه وحشی همه ساله که در بیابان گراش می روید. این گیاه را با ماست یا تخم مرغ می پزند و از آن خوارک خوشمزه درست می کنند.	A wild perennial plant which grows in Geraash's wilderness; its cooked form with yogurt or eggs make a delicious dishes.
326	آوی	aavee	سقا، بچه سقا. کسی که آب را به کوچه و پاساژ های بازار می برد و می فروشد. در لارستان، "آوی" فقط در ماه های گرم تابستان "لار" و "بند لنگه" کار و کاسبی داشتند، بچه سقا کوزه ای سفالین روپوش دار (برای حفظ خنکی) را به ته "برکه" می انداخت که با طناب بسته شده است و آن را برای مدت چند ساعت می گذارد، سپس تا آب درون کوزه سرد و خنک شد کوزه را با طناب بالا می کشد به دوش می گیرد و به منطقه های ماهول در بازار می رود ، با تکان دادن لیوانی در دست "آوی، آوی" فریاد می زند، و هر لیوان آب به قیمتی خرد به آدمهای تشنه می فروشد.	Water boy; one who carries wate in the streets and passages of bazaar to sell. In Larestan, aavee were in business in the summer months and only in Lar and Bandar Lengah, where the water boy sends down a large earthenware pitcher with a rope attached to its neck deep into the bottom of the berka and leaves it for several hours to get cool; he then pulls up and carries this cool water in the insulated pitcher on his shoulder to populated areas in the marketplace and by waving a glass in his hand and calling "aavee, aavee" sells water for a few pennis a glass to anyone thirsty.
327	آهشته	aaheshta	باقی گذاردن مثلا مقداری خوراک را در بشقاب باقی گذاردن، ذخیره کردن، اندوختن	To leave as to leave some food on the plate, to save
328	آهکی	aahakee	آهکی، هر چیزی که با آهک مخلوط است، دارای کلسیم؛ هر چیزی که دارای کلسیم یا آمیزه کلسیم باشد؛ ترک کننده اعتیادی که می خواهد به اعتیاد برگردد ولی پول لازم برای مواد مخدر نداشته باشد	Anything mixed with lime, calcareous; anything containing cacium or a calcium compound; an addict who is about to have a whithdrawal symptoms yet has no money to get what he needs.
329	آهندسه	aahan dassa	ظرف و دسته هاون. ظرفی ساخته شده از ماده سخت و سفت با سوراخ بلند و باریک، برای خرد کردن و پودر کردن ابزار مانند دارچین، زردچوبه و... از آن استفاده می شود.	Mortar and pestle; a vessel of hard material having slender cavity in which substances such as cinnamon, turmeric… are crushed into powder.
330	آهو بده	aahoe boda	گداخته شدن، آب شدن، به وسیله گرما از حالت جامد به مایع مبدل شدن	To melt; to change from a soild to a liquid state usually by heat; to change into water
331	آهو کرده	aahoe kerda	گداختن، گداز، آب گردن، چیزی را به وسیله گرما از حالت جامد به مایع مبدل کردن؛ پول یا اندوخته را تباه کردن، بر باد دادن، هدر کردن	To melt; to waste money, saving.
332	آی	aay	آخ، واخ، علامت تعجب و درد	An introjection used before a proper name in direct address
333	آی وای	aay vaay	آی و وای  بیان کردن درد، اضطراب، غم و اندوه، یا نگرانی را	an utterance expressing pain, or anguish
334	آیدین	aaydeen	یُد، تنتور ید	Iodine, tincture of iodine.
335	آیک انده	aayak onda	بهم خوردن، تصادم کردن، تصادف کردن، برخورد	To collide; to clash
336	آیک نده	aayak nada	دو چیز را کنار یکدیگر یا بر یکدیگر گذاشتن، مثلا "کپ آیک نده" اصطلاحیست به معنی اینکه لب بر لب گذاشتن و ساکت شدن.	To put two things together, to place next to each other; as "Kap aayak nada" which used as slang to mean to keep mouth shut and become silent.
337	آیل	aayel	روغن موتور. از oil انگلیسی است.	Motor oil
338	آینه	aayna	آیینه؛ لانه پرنده؛ کندو زنبور، زنبور زرد، و...	Mirror; bird's nest; wasps', yellow jackets', etc., nest.
339	آیه دل وامده	aaya del vaamoda	واماندن در رسیدن به هدف، مقصود، خواسته، یا آرزو. تعبیری برای بیان ناکامی در رسیدن به هدف.	To fail to reach one's goals, desires, or whishes.
340	آیه و وایه	aaya o'vaaya	ولگردی، سرگردانی، ول گردیدن، بیخانمان، آواره؛ علاف، آدم دغل	Roving, wandering; rogue
341	آیه و وایه بده	aaya o'vaaya boda	بیخانمان شدن، ولگرد شدن، دربدر شدن، بیکاره شدن	To become homeless, or a vagabond